روانشناسی یادگیری زبان انگلیسی (راهکارهایی برای یادگیری بهتر)
روانشناسی یادگیری زبان انگلیسی به ما یادآور میشود که تسلط بر مهارتهای زبان انگلیسی مانند سایر زبانها در ارتباط با فرآیندهای ذهنی مختلفی صورت میگیرد. این مسأله بدین معنی است که با وجود دسترسی به منابع با ارزش و معتبر، برای کسب نتیجه مطلوب و اثربخش لازم است ذهن زبان آموز برای دریافت مطالب تازه آمادگی کافی را داشته باشد. روانشناسی نقش بسیار مهم در یادگیری زبان دارد؛ به گونهای که این عوامل میتواند در صورت نادیده گرفته شدن و یا استفاده نادرست سبب شوند که دانش آموزان را از کلاسهای آموزشی دور کرده و آنها از جذب اطلاعات اجتناب نمایند.
غوطه ور شدن در محیطی انگلیسی، ایجاد جوی دوستانه و مناسب برای شکستن سدهای خجالتی بودن افراد و ارتباط عاطفی با انگلیسی از جمله مواردی است که میتواند در این مسیر به داشتن یک یادگیری موفق منجر شود. با توجه به میزان اهمیت این موضوع بر نحوه پیشرفت افراد در یادگیری زبان انگلیسی ما در این مطلب به صورت ویژه به ارائه مطالبی مرتبط با آن خواهیم پرداخت.
روانشناسی یادگیری زبان به چه معناست؟
روانشناسی یادگیری زبان در واقع مجموعهای از اطلاعات مختلف است که از دو علم روانشناسی و زبان انگلیسی گردآوری شده و درباره جنبههای مختلف رابطه بین ذهن و زبان صحبت میکند. یک زبان آموز بنابر دلایل مختلف ممکن است برخی موانع ذهنی را برای خود به وجود آورده باشد که همین مسأله سبب عدم موفقیت او در آموزش و یادگیری زبان و یا حتی نرفتن به سمت آن خواهد شد. این موانع به صورت کلی از دیدگاه زبان آموز نسبت به قابلیتها و تواناییهای خود و رابطه با دیگران به وجود میآید. به همین دلیل برای داشتن آموزشی موفق لازم است روی روانشناسی یادگیری زبان انگلیسی تمرکز ویژه صورت گیرد؛ زیرا شناخت این خصوصیات و توجه به این نکات سبب پیشرفت چشم گیری در روند یادگیری میشود.
در صورتی که در یادگیری زبان انگلیسی با مشکلات مختلف رو به رو میشوید و در این مسیر احساس شکست میکنید، ممکن است این مسأله مربوط به انتخاب روشهای نادرست برای یادگیری زبان باشد. این احتمال وجود دارد که سادهترین روشها بتوانند نتیجه بهتری برای شما به ارمغان آورد و نیازی به گذراندن دورههای طولانی مدت و خسته کننده نداشته باشید؛ در این جا روانشناسی یادگیری زبان وارد شده و متدهای به روز را برای بهبود روند یادگیری ارائه میدهد:
- کمک گرفتن از مدرس خبره و کاربلد؛ این متد در کلاسهای آموزشی و جمعی صورت میگیرد و یک مدرس حرفهای در این مسیر میتواند بسیار کمک کننده باشد.
- یادگیری از طریق کتابهای آموزشی؛ که این روش مناسب کسانی است که کار کردن مستقل را ترجیح میدهند. این روش با وجود مزایایی مانند منطبق کردن برنامه بر اساس ساعت خود اما شما را از مهارت اسپیکینگ دور میکند.
- دیدن فیلمهای زبان اصلی با زیر نویس فارسی؛ شما میتوانید معنای دقیق عبارات و کلمات بیان شده در فیلم را متوجه شوید. در این روش با وجود اینکه تمرکز زیادی روی قواعد دستور زبان صورت نمیگیرد اما شما را در مهارتهای لیسنینگ و تلفظ قوی میکند.
- گوش دادن به موزیک؛ توجه داشته باشید که خوانندگان برای ایجاد قافیه و زیبایی موسیقی در محتوای خود ممکن است برخی کلمات و تلفظها را به گونهای متفاوت انجام دهند.
- خواندن کتابهای مختلف، این روش از روانشناسی یادگیری زبان علاوه بر آموزش یک سرگرمی مناسب نیز برشمرده میشود. در این متد شما قواعد دستور زبان و مهارتهای خواندن و نوشتن خود را تقویت میکنید؛ اما ممکن است کمک زیادی به بهبود مهارت لیسنینگ و اسپیکینگ شما نداشته باشد.
- یافتن دوستان انگلیسی زبان؛ شما میتوانید به صورت مجازی و یا واقعی به گفت و گو با دوستان خود با زبان انگلیسی بپردازید. با وجود اینکه ممکن است انجام دادن این کار برای افراد خجالتی کمی دشوار باشد اما فراموش نکنید که میتواند کمک زیادی به تقویت مهارتهای زبانی شما داشته باشد.
راهکارهای روانشناسی یادگیری زبان انگلیسی
در روانشناسی یادگیری زبان دوم راهکارهایی برای یادگیری زبان بر اساس فرآیندهای شناختی مغز مورد بررسی قرار میگیرد؛ که توجه به آنها سبب هموارتر شدن مسیر و کسب موفقیت خواهد شد.
تمرکز روی فرآیند به جای نتیجه
افراد برای یادگیری زبان انگلیسی ممکن است اهداف مختلفی مانند ارتباط با دیگران، ارتقا در شغل، مهاجرت و… را داشته باشند؛ اما در راه رسیدن به این هدف مسیری وجود دارد که نیازمند تلاش و تمرکز مستمر برای ادامه دادن است. در طی کردن این مسیر ناهموار، مشکلات و فراز و نشیبهای مختلفی وجود دارد که ممکن است سبب کاهش انگیزه فرد برای تلاش کردن شود و این مسأله در صورتی اتفاق میافتد که زبان آموز به جای تمرکز بر فرآیند به نتیجه آن میاندیشد. روانشناسی یادگیری زبان بر این اعتقاد است که تمرکز روی پیچیدگیهای فرآیند یادگیری استرس و اضراب را از شما دور خواهد کرد و تأثیر مثبتی نیز بر روی روند موفقیتتان خواهد گذاشت. در واقع این مسأله به این معنی است که روند یادگیری ممکن است برای افراد با تواناییهای مختلف، متفاوت باشد؛ اما تمرکز روی نتیجه سبب میشود که ما انتظار داشته باشیم که زودتر به نقطه مورد نظر برسیم و استرس عدم اطمینان از کسب نتیجه مطلوب در ما شدیدتر خواهد شد.
تمرین مستمر روزانه
یکی از مهمترین مواردی که در روانشناسی یادگیری زبان مورد بحث قرار میگیرد؛ تمرین مستمر و مداوم است. در واقع شما به جای تمرکز بر روی کمیت بهتر است روی کیفیت انجام آن متمرکز شوید. لازم نیست ساعتهای طولانی از شبانه روز را به یادگیری زبان انگلیسی اختصاص دهید؛ بلکه تنها کافی است هر روز به صورت مداوم 20 الی 30 دقیقه از وقت خود را برای این کار اختصاص دهید. انجام فعالیتهای متنوع مانند گوش دادن به پادکست، اخبار، حفظ کردن لغات جدید، دیدن فیلم، آموزش گرامر از جمله مواردی است که میتوانید در این زمان امتحان کنید؛ اما فراموش نکنید که این فعالیتها را به صورت مرتب انجام دهید.
غوطه ور شدن
قرار گرفتن در محیطی که زبان انگلیسی در آن به کار رفته باشد میتواند به میزان چشم گیری در موفقیت شما تأثیر گذار باشد؛ برای این کار میتوانید فعالیتهای خود را با زبان انگلیسی بازگو کنید و یا در اطراف خود اشیا و وسایل را به انگلیسی ترجمه نمایید. مهمترین گام در این مسیر این است که سعی کنید به انگلیسی فکر کنید و تا حد امکان از مهارتهای جدید آن استفاده کنید.
یادگیری اصطلاحات کاربردی
در صورتی که از زبان آموزان سطوح مبتدی هستید این مسأله که نتوانید به خوبی با دیگران مکالمه انگلیسی داشته باشید، امری طبیعی است؛ این اتفاق ممکن است حتی برای افرادی که در سطوح پیشرفته نیز قرار دارند اتفاق بیافتد. روانشناسی یادگیری انگلیسی بیان دارد که به جای شرمساری از اشتباهات و عدم انجام دادن این کار میتوانید تمرکز خود را روی یادگیری عبارات و اصلاحات کاربردی که در زمان مکث و تفکر به کار میروند، بگذارید؛ این کار به صورت ویژهای سبب بالا رفتن اعتماد به نفس شما خواهد شد.
پیدا کردن دوستان مختلف
در زبان انگلیسی مانند سایر زبانها لهجههای مختلفی وجود دارد که در آنها تفاوتهایی در سرعت و نوع بیان کلمات وجود دارد؛ به علاوه در برخی لهجهها کلمات معانی متفاوتی دارند. افراد زبان آموز باید بتوانند صحبتهای افراد مختلف با لهجههای متنوع را درک کنند. برای بهبود این مهارت میتوانید از منابع مختلف لهجههای موجود را گوش دهید تا بتوانید با آنها ارتباط برقرار نمایید؛ در ابتدا ممکن است در درک مکالمات دچار مشکل شوید اما به مرور میتوانید به لهجههای مختلف عادت کنید و آنها را به درستی متوجه شوید.
مثبت اندیشی
مطالعات در روانشناسی یادگیری زبان انگلیسی نشان داده است که اطلاعات مثبت به صورت مؤثرتری در ذهن افراد پردازش میشود و به خاطر سپردن آنها به نسبت اطلاعات منفی راحتتر بوده و برای مدت طولانی در حافظه باقی میمانند. بنابرین هنگام یادگیری مهارتهای مختلف زبانی این کار را با دیدگاه مثبت و خوشایند انجام دهید تا در بلند مدت در ذهن شما هک شده و نقش ببندد و دیتر فراموش شود.
یادگیری در موقعیتهای مختلف
یادگیری کلمات و اصطلاحات زبان انگلیسی در محیط کلاس و آموزشی اتفاق میافتد و ممکن است در صورت استفاده از آنها در محیطهای دیگر فرد زبان آموز دچار مشکل شده و فکر کند که تمام آموختههای خود را فراموش کرده است. این مسأله به دلیل تفاوت در محیطهای یادگیری و به کار بردن اطلاعات کسب شده میباشد. روحیه و قرار گرفتن در شرایط مشابه نیز در به یاد آوردن اطلاعات تأثیر گذار است. روانشناسی یادگیری زبان انگلیسی بیان میکند که بهترین روش برای پیش نیامدن این مشکل این است که بتوانید مهارتهای زبانی را در شرایط مختلف و به خصوص در بهترین فضای مطالعه که دارید انجام دهید.
تنوع در برنامه آموزشی
برای جلوگیری از وابستگی به یک برنامه خاص و مشخص لازم است که المانهایی که در این زمینه دخیل هستند مانند زمان، مکان روش یادگیری را تغییر دهید. در بین ساعتهایی که برای مطالعه زبان اختصاص میدهید بهتر است زمان وقفهای را در نظر داشته باشید و در آن به انجام فعالیت دیگری بپردازید و دوباره سر تمرین خود بازگردید. این روش به شما کمک میکند که مطالب را فراموش کرده و مجدداً یاد بگیرید و یادگیری شما هر بار بهتر از دفعات قبل خواهد شد.
استراحت بین دورهای
مطالعات در روانشناسی یادگیری زبان دوم نشان داده است که استراحت دادن به مغز در هنگام مطالعه تأثیر مثبتی در روند یادگیری و به حافظه سپردن اطلاعات خواهد داشت. دورههای کوتاه و مستمر استراحت در پیدا کردن راه حل و سریعتر پیش رفتن آموزش مؤثر میباشند و این مسأله به دلیل استراحت و تازهتر شدن ذهن فرد اتفاق میافتد.
المانهای مؤثر در یادگیری زبان از نظر روانشناسی
بر خلاف تصور برخی زبان آموزان تنها تمرکز بر روی منابع و محتواهای لازم برای یادگیری و آموزش زبان انگلیسی و یا شرکت در بهترین کلاسهای آنلاین و یا حضوری نمیتواند در نهایت تضمین کننده نتیجه رضایت بخش شود؛ بلکه در این میان توجه به حوزههای روانشناختی تأثیرات شگفت انگیزی بر توسعه و تقویت مهارتهای یادگیری زبان خواهد داشت. لذا در ادامه به برخی از این موارد که در روانشناسی یادگیری زبان دوم و به خصوص زبان انگلیسی مؤثر هستند اشارهای خواهیم داشت:
1. تعیین هدف
مشخص کردن یک هدف قابل دسترس و واقعی علاوه بر ایجاد انگیزه سبب میشود که فرد زبان آموز بتواند خود را در مسیر رسیدن به آن ارزیابی کند و متوجه میزان پیشرفت خود در زمینههای مختلف گردد. این مسأله سبب میشود که زبان آموزان بتوانند به آنچه که میآموزند با دید بازتری نگاه کنند؛ زیرا در صورت آگاه شدن از ارزش مطالب و اهمیت آنها انگیزه فرد برای یادگیری نیز افزایش پیدا خواهد کرد.
2. اعتماد به نفس
بدون تردید یکی از مهمترین المانهایی که صورت مستقیم روی یادگیری افراد تأثیر گذار است، اعتماد به نفس میباشد. فرد زبان آموز در صورت نداشتن این فاکتور نمیتواند به تواناییهایی فردی خود باور داشته باشد و همین مسأله سبب ایجاد مانع بزرگی در رسیدن به موفقیت میشود. مقوله اعتماد به نفس در روانشناسی یادگیری زبان انگلیسی بیان دارد که یک فرد با وجود داشتن نقاط ضعف و قوت میتواند یادگیری مناسبی را در جهت شخصیت فردی خود داشته باشد و این نقاط ضعف سبب عدم دسترسی او به هدف نخواهد شد. فرد با اعتماد به نفس شکست خود را پذیرفته و از آن به عنوان تجربه برای موفقیتهای آتی استفاده میکند؛ در غیر این صورت یک شکست میتواند افراد را از ادامه دادن راه منصرف نماید.
در برخی مواقع مهم نیست که چقدر مدرس حرفهای و کاربلد باشد؛ دانش آموزان خجالتی تمایل دارند که به هر قیمتی از صحبت کردن خودداری کرده و به خاطر امکان وجود اشتباه برای یادگیری استرس زیادی را در این مسیر تجربه کنند. حضور در میان جمع دوستان سر کلاسهای آموزشی و نمره دهی معلمان میزان خجالتی بودن این افراد را دو چندان کرده؛ به گونهای که ممکن است پس از پایان یافتن دوره چیزی یاد نگیرند.
در این جا ایجاد گروههای کوچکی که در آنها افراد با اعتماد به نفستر مسئولیت گروه را به عهده میگیرند؛ میتواند به دانش آموزان خجالتی کمک کند. فشار ایجاد شده توسط نیاز به برقراری ارتباط با سایرین گرچه ممکن است برای برخی از آنها در ابتدا نگران کننده و دلهره آور باشد اما راهی مناسب برای غلبه بر ترسها و تردیدها میباشد. این نحوه غوطه ور شدن به بهترین شکل ممکن میتواند به افراد کمک کنند؛ جایی که زبان آموزان توسط همسالان خود درجه بندی و ارزیابی نمیشود؛ بلکه در تلاش هستند تا به بهترین نحو ممکن با دیگران ارتباط برقرار کنند. برای کسب نتیجه بهتر، به آنها زمان کافی دهید و در این مسیر صبور باشید تا تمام افراد در کلاس احساس راحتی کنند و بتوانند خود را با محیط و زبان جدید وفق دهند.
3. روابط اجتماعی
از آن جهت که بخش عمدهای از مهارتهای زبانی به ارتباط با دیگران وابسته است؛ توانایی انجام دادن این کار میتواند به صورت مستقیم روی رشد و پیشرفت زبان آموزان مؤثر واقع شود. افرادی که بتوانند با سایر زبان آموزان و یا آموزگاران خود به راحتی معاشرت داشته باشند و با وجود تسلط نداشتن بر واژگان زیادی در همان ابتدای راه این کار را انجام دهند سریعتر از افراد دیگر میتوانند تواناییهای خود را ارتقا دهند.
4. انگیزه مستمر
روانشناسی یادگیری زبان بیان دارد که فرآیند یادگیری زبان دوم نیازمند صرف زمان، انرژی و انگیزه کافی برای ادامه دادن این مسیر طولانی میباشد. در این راه ممکن است زبان آموزان با مشکللات متعددی مواجه شوند و به شکستها و موفقیتهای بیشماری دست یایند. اما آنها با انگیزه و با پشتکار کافی به مسیر خود ادامه میدهند و روند یادگیری را تا رسیدن به هدف طی میکنند.
5. حافظه
بدون شک یکی از المانهای بسیار تأثیر گذار در روانشناسی زبان، قدرت به حافظه سپردن عبارات و کلمات و به علاوه قواعد دستور زبانی میباشد. یکی از استراتژیهای کاربردی در یادگیری زبان، تکرار فاصله دار میباشد که موارد یاد گرفته شده در مدت زمانهای مختلف توسط فرد تکرار شده و با این روش ملکه ذهن او میگردد.
6. ارتباط احساسی با زبان
یک جنبه اساسی که در این مهم نادیده گرفته میشود این است که افراد بتوانند با زبان احساس راحتی کنند؛ یادگیری یک زبان جدید برای زبان آموزان مسألهای گیج کننده و مبهم است که آنها در تلاش برای شناسایی عبارات و کلمات ناشناس هستند. بنابراین شما به عنوان مدرس فراموش نکنید که آنها به زمان کافی برای عادت کردن به استفاده از زبانی غیر از زبان مادریشان نیاز دارند. به همین دلیل سازگار شدن دانش آموزان با زبان جدید یکی از جنبههای مهمی است که باید در آموزش زبان دوم در نظر گرفته شود که این کار از طریق تماشای فیلم و گوش دادن به آهنگ میتواند انجام گردد. غوطه ور کردن خود در محیط زبان انگلیسی از جمله روشهایی است که میتواند مثمر ثمر واقع شود. هنگامی که این راحتی شکل بگیرد زبان آموزان به صورت فزایندهای در مهارتهای خود رشد خواهند داشت.
از جمله فاکتورهای مهم در روانشناسی یادگیری زبان جدید که در روشهای تدریس سنتی در اغلب مواقع نادیده گرفته میشود؛ ایجاد ارتباط عاطفی زبان آموزان با زبانی است که در حال یادگیری آن هستند. در حالت معمول ممکن است برخی دانش آموزان به اشتباه زبان را به عنوان مجموعهای از عبارات و قواعد متصور شوند که باید آنها را حفظ کنند. این دیدگاه سبب میشود زبان آموزان نتوانند انگیزه لازم برای درگیر شدن واقعی با زبان را پیدا کنند و در نتیجه مزایایی که یادگیری این زبان میتواند برای آنها به همراه داشته باشد را در نظر نادیده بگیرند.
در این جاست که عناصری مانند معاشرت با دوستان و غوطه وری در زبان به عنوان ابزارهایی برای غلبه بر این مشکل کمک کننده خواهد شد. این دو المان اساسی سبب خواهد شد که زبان آموزان شرایطی را تجربه کنند که متوجه این مسأله شوند که یادگیری زبان چگونه میتواند دنیای جدیدی را به روی آنها بگشاید و آنها را قادر سازد تا بتوانند با سایرین با زبانها و فرهنگهای مختلف ارتباط برقرار کنند. پیاده سازی این روش سبب میشود که زبان آموزان به درک آن چه که در طی سالها به صورت تئوری فرا گرفتهاند بپردازند و شروع به پیشرفت اندازه گیری خود میکنند. البته این ارزیابی به وسیله نمرات و یا میزان پیشرفت در امتحانات انجام نمیشود؛ بلکه بر اساس میزان توانایی آنها در بیان خود به دیگران انجام میگیرد.
جمع بندی
روانشناسی یادگیری زبان دوم اذعان دارد که هنگام شروع یادگیری زبان خارجی موانع مختلفی ممکن است در این مسیر برای زبان آموزان به وجود آید. آنها باید بیاموزند که چگونه صداهایی که به آنها عادت ندارند را تلفظ کنند و مجموعهای از قواعد گرامری مختلف را درک کنند. با این حال با وجود اینکه بر روی مهارتهای مختلف زبانی برای کمک به افراد تمرکز زیادی شده است اما توجه بسیار کمی به جنبه مهم این مسأله یعنی روان شناسی یادگیری زبان میشود. یادگیری زبان مانند بسیاری دیگر از چالشهایی که برای خودمان ایجاد میکنیم؛ به عوامل روان شناختی وابسته است. انگیزه، خودآگاهی و مشارکت از جمله عناصر مهم و اصلی هستند که در این راه نقش دارند. درک صحیح عوامل روانشناختی در یادگیری زبان سبب میشود که مدرسین بتوانند آنها را در تدریس خود دخیل کنند و مطمئن شوند که زبان آموزان بهترین تجربه را از یادگیری خواهند داشت.
